Bateria przeciwlotnicza
Krzyżowniki

█
Podczas okupacji niemieckiej w latach 1939–1945 Poznań znajdował się przeważnie poza obszarem bezpośrednich działań wojennych. Miasto było jednak istotnym ośrodkiem zaplecza przemysłowego, komunikacyjnego i garnizonowego. Poznańskie fabryki produkowały uzbrojenie, amunicję, samoloty i wyroby z gumy. Garnizon był złożony z kilkunastu zespołów koszarowych i magazynowych; w Poznaniu zlokalizowano jeden z głównych magazynów amunicyjnych armii. Istotną rolę pełnił węzeł kolejowy wraz z infrastrukturą remontową.

█
Duże znaczenie wojskowe sprowadziło na miasto zagrożenie w postaci nalotów bombowych, organizowanych przez lotnictwo alianckie w celu dezorganizacji niemieckiej produkcji wojennej i transportu materiałów. W celu ochrony infrastruktury, personelu i ludności miasta zorganizowano system obrony przeciwlotniczej. W ramach obrony biernej zbudowano kilkaset różnego typu i wielkości schronów, szczelin i ukryć przeciwlotniczych, dających ludziom ochronę przed odłamkami bomb i gruzem walących się budynków. Obrona czynna polegała na zwalczaniu samolotów bombowych i utrudnianiu im celnego zrzutu bomb ogniem artylerii przeciwlotniczej.

█
Działa artylerii przeciwlotniczej były zgrupowane w baterie liczące 6 lub więcej dział w różnych konfiguracjach. Oprócz standardowych niemieckich dział przeciwlotniczych (8,8 cm Flak 18, 36 lub 37) stosowano również zdobyczne, francuskie armaty polowe kalibru 7,5 cm, dostosowane do prowadzenia ognia przeciwlotniczego (7,5 cm Feldkanone 97 (f)). Łącznie w Poznaniu funkcjonowało co najmniej 25 baterii przeciwlotniczych, w tym 13 baterii 7,5 cm. Jedna z baterii 7,5 cm była ulokowana w Krzyżownikach.

█
Organizacja obrony przeciwlotniczej Poznania.
Zakreskowano obszary będące głównym celem nalotów: lotnisko Ławica, węzły kolejowe w centrum i na Franowie, zakłady lotnicze Focke-Wulf (na terenie MTP i w Krzesinach), zakłady zbrojeniowe DWM (Cegielski), Posener Gummiwerke (Stomil), magazyn amunicji Heeres-Muna Posen (rejon Główna – Koziegłowy). Układ baterii jest rozciągnięty w stronę zachodnią, ponieważ z tego kierunku spodziewano się nalotów bombowych. Baterie lokalizowano w taki sposób, aby mogły razić bombowce kilka kilometrów przed celem, w fazie decydującej o celności bombardowania.
Nazwy baterii nadane przez autorów.

█
Plan baterii przeciwlotniczej Krzyżowniki.
W lesie przy ul. Słupskiej zachowane są betonowe cokoły 6 stanowisk ogniowych baterii (SO 1 - SO 6). Stanowiskom towarzyszyło kilka szop i baraków dla załogi, amunicji i sprzętu (czarne prostokąty, niezachowane). W skład baterii w Krzyżownikach wchodziło 6 stanowisk ogniowych, rozmieszczonych na wierzchołkach nieregularnego sześciokąta o charakterystycznym wrzecionowatym narysie. Obok stanowisk ogniowych znajdowały się drewniane szopy amunicyjne, baraki dla załogi i budynki techniczne.

Pośrodku każdego stanowiska ogniowego znajdował się cylindryczny, żelbetowy cokół, osadzony na masywnej płycie fundamentowej. Na górnej płaszczyźnie cokołu znajdował się wieniec śrub, służący do przytwierdzenia podstawy działa przeciwlotniczego. Na podstawie była instalowana armata z własną lawetą polową, pozbawioną tarczy osłonowej i kół jezdnych. Podstawa umożliwiała obrót poziomy działa, a także dawała podparcie, dzięki któremu możliwe było znaczne wychylenie armaty w górę i uzyskanie wysokiego kąta podniesienia lufy, niezbędnego do prowadzenia ognia przeciwlotniczego. Pierwotnie stanowiska ogniowe były umieszczone wewnątrz ziemnych obwałowań o narysie kwadratu. Stanowisko wewnątrz obrysu wału miało wymiary ok. 6 × 6 m, podłoga była wykonana z desek, a skarpy były umocnione deskami lub faszyną. Formy ziemne baterii w Krzyżownikach nie zachowały się. Bateria powstała prawdopodobnie w 1941 roku i nie ma pewności, czy została faktycznie uzbrojona. Z uwagi na niską aktywność lotnictwa alianckiego, poznańskie baterie 7,5 cm z czasem mogły być likwidowane i rozbrajane.

█
ARMATA PRZECIWLOTNICZA 7,5 cm Feldkanone 97 (f)
Dane techniczne
Kaliber: 75 mm
Długość lufy: 2721 mm (L/33)
Masa: 3000 kg
Kąt obrotu: 360°
Kąt podniesienia: +10° do +70°
Prędkość wylotowa: 575 m/s
Masa pocisku: 6,25 kg
Donośność pionowa: 6500 m
Szybkostrzelność: 12 do 15 strz./min.

Armata skonfigurowana do strzału z kątem podniesienia lufy w zakresie od +10° do +40°. Łoże armaty (Unterlafette) jest podparte za pomocą uchylnego wspornika.

Armata skonfigurowana do strzału z kątem podniesienia lufy do +70°. Łoże armaty (Unterlafette) jest skierowane maksymalnie w górę, wspornik odchylony w dół.