Fort główny IX Bruünneck

█
Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów.

█
Forty główne miały narys sześcioboczny. Ich głównym zadaniem było prowadzenie walki artyleryjskiej z przeciwnikiem oraz zapewnienie schronienia własnym siłom. Najważniejszą częścią fortu był ziemny wał artyleryjski, na którym mieściły się stanowiska dla ciężkich dział do walki dalekiej i dla lekkich dział do osłony międzypól oraz murowane schronienia dla dział i artylerzystów. Podziemne kazamaty pod wałem dawały schronienie dla załogi oraz dla amunicji i prochu. W tylnej części fortu umieszczono dwukondygnacyjne koszary dla załogi oraz główny wjazd z bramą i mostem zwodzonym. Fort był otoczony fosą głęboką na 6 m i szeroką na 9 m, chronioną za pomocą lekkich dział i karabinów strzelających z kaponier w narożnikach czołowych i barkowych oraz w koszarach. Najważniejsze budowle w forcie były połączone podziemnymi korytarzami.

█
Fort IX zbudowano w latach 1876–1880. W 1881 roku na forcie wybudowano dwa murowane stanowiska dla armat pierścieniowych 15 cm. Nie zbudowano typowego dla większości fortów głównych krótkiego wału piechoty. W latach 1887–1890 wzmocniono mury budowli podziemnych, po obu stronach fortu dostawiono ziemne baterie artyleryjskie ze schronami amunicyjnymi. Obiekt był modernizowany aż do wybuchu I wojny światowej, kiedy powstały m.in. dwie wartownie na drodze krytej. W sierpniu 1939 roku na wale zbudowano dwa betonowe schrony obserwacyjno-bojowe. W 1944 roku zadaszono fosy i rozpoczęto w nich produkcję wojenną.

Fort na współczesnym planie Poznania.

Fort jest zachowany bardzo dobrze. Na terenie obiektu znajdują się magazyny. Zwiedzanie wnętrz tylko pod opieką przewodnika. Fragmenty obiektu są opuszczone i potencjalnie niebezpieczne. Osobom bez doświadczenia w turystyce fortecznej zalecane jest skorzystanie z pomocy przewodnika.

Fort w 1939 roku.

Fort był otoczony płotem. Dodatkowymi przeszkodami były zapory z drutu kolczastego na przedstoku (wokół fortu).

Metalowe części rzadko kiedy opierają się upływowi czasu, choć częściej padają ofiarą ludzi.

Koszary szyjowe fortu były dwukondygnacyjne; stały most nad fosą wspierał się na jednym filarze, a w sieni mieścił się most zwodzony o przemyślnej konstrukcji, doskonale wyważony i prosty w obsłudze.

W 1944 roku fosa została zadaszona, gdy fort przygotowywano do produkcji wojennej.